ความคิดทางเศรษฐศาสตร์ของก่วนจ้ง ตอนที่ 3

ความคิดทางเศรษฐศาสตร์ของก่วนจ้ง ตอนที่ 3

รศ.ดร.สมศักดิ์ แต้มบุญเลิศชัย

จ. การรักษาเสถียรภาพราคาสินค้า

ก่วนจ้งเป็นผู้ที่มีความเข้าใจในหลักเศรษฐศาสตร์เรื่องอุปสงค์และอุปทานเป็นอย่างดี เขาเห็นว่า รัฐบาลควรมีหน้าที่ในการรักษาเสถียรภาพของราคาสินค้า และต้องอาศัยกลไกตลาดในการลดความเหลื่อมล้ำของสินค้าในฤดูกาลต่างๆ ก่วนจ้งรู้ว่า หากสินค้าใดมีอุปสงค์มากกว่าอุปทาน ราคาตลาดของสินค้านั้นจะขยับสูงขึ้น ในยามที่ราคามีแนวโน้มสูงขึ้น ผู้ผลิตและผู้ค้าก็จะมีการกักตุนสินค้าไว้ เพื่อขายในช่วงที่สินค้านั้นมีราคาสูงกว่านั้น มีผลทำให้สินค้านั้นเกิดการขาดแคลน และทำให้ราคาตลาดยิ่งพุ่งสูงขึ้นไปอีก

ในสมัยโบราณ ราคาของผลิตผลการเกษตรมีการเคลื่อนไหวขึ้นลงมากในแต่ละช่วงเวลาของปี ในฤดูการเก็บเกี่ยว อุปทานของสินค้ามีมาก ราคาก็จะตกต่ำ โดยเฉพาะในปีที่มีผลผลิตออกมามาก ราคาของผลผลิตก็จะยิ่งตกต่ำลงไปมาก แต่ในช่วงเวลาที่เกษตรกรกำลังทำการการเพาะปลูก และในปีที่มีภัยธรรมชาติ เช่นภัยแล้ง หรือน้ำท่วม ผลิตผลการเกษตรลดลงไปมาก ราคาก็จะขยับสูงขึ้นมาก การขึ้นลงของราคาของผลิตผลการเกษตรนี้ มีผลกระทบต่อรายได้ของเกษตรกรเกษตรกรหรือชาวนาในประเทศจีนมักเป็นกลุ่มชนที่มีรายได้ต่ำ ย่อมอยากเห็นผลผลิตมีราคาดี แต่ถ้าราคาของธัญญาหารอยู่ในระดับที่สูงมาก ประชาชนทั่วไป ที่เป็นผู้บริโภค ก็จะรู้สึกเดือดร้อน อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลาที่ผลิตผลมีราคาสูง เกษตรกรก็ไม่ได้รับประโยชน์ เพราะไม่มีของที่จะขายแล้ว จึงมีสุภาษิตที่กล่าวว่า “ข้าวมีราคาถูก ชาวนาเดือดร้อน แต่ถ้าข้าวมีราคาแพง ประชาชนทั่วไปก็ได้รับความลำบาก” การรักษาเสถียรภาพของราคาสินค้าโดยเฉพาะผลิตผลการเกษตร ไม่ให้สูงหรือต่ำจนเกินไป จึงมีความสำคัญต่อสวัสดิภาพของประชาชน

วิธีรักษาเสถียรภาพราคาสินค้าของก่วนจ้งคือ การเข้ารับซื้อและการเทขาย สินค้าโดยรัฐบาลตามสภาวะอุปสงค์และอุปทาน กล่าวคือ ในฤดูเก็บเกี่ยว ราคาของสินค้าเกษตรตกตำ่จากการมีอุปทานมาก ในช่วงเวลาดังกล่าว รัฐบาลจะเข้ารับซื้อผลิตผลการเกษตรที่มีอยู่มากและมีราคาต่ำ ด้วยราคาที่สูงกว่าราคาตลาดเล็กน้อย แล้วนำมาเก็บไว้ในยุ้งฉาง การรับซื้อของรัฐมีผลทำให้อุปทานส่วนเกินของผลิตผลการเกษตรลดลง ราคาที่กำลังตกต่ำอยู่ก็จะขยับตัวสูงขึ้น การรับซื้อ ผลผลิตการเกษตรโดยรัฐบาล นอกจากมีผลทำให้ราคาตลาดปรับตัวสูงขึ้นแล้ว ยังมีส่วนป้องกันการกดราคาผลิตผลการเกษตรโดยพ่อค้าคนกลางที่มุ่งหาประโยชน์จากสภาวะของการมีอุปทานอยู่มากด้วย

ในทางตรงกันข้าม ในช่วงนอกฤดูการเก็บเกี่ยว ราคาของผลิตผลการเกษตรจะขยับสูงขึ้น ในช่วงที่ราคาตลาดมีแนวโน้มที่จะปรับตัวสูงขึ้น พ่อค้าคนกลางอาจมีการรับซื้อสินค้าแล้วนำมากักตุนไว้เพื่อขายในยามที่ราคาเพิ่มสูงขึ้นไปอีก ในช่วงเวลาดังกล่าว รัฐบาลก็เทขายผลิตผลที่เก็บไว้ในยุ้งฉางก่อนหน้านี้ โดยอาจขายในราคาที่ต่ำกว่าราคาตลาด การขายผลผลิตของรัฐบาลนี้ มีผลทำให้ราคาตลาดลดลงมา และป้องกันการกักตุนสินค้าของพ่อค้าคนกลาง ทำให้ประชาชนผู้บริโภครู้สึกว่ารัฐบาลช่วยให้เขาสามารถซื้อสินค้าในราคาที่ต่ำกว่าราคาตลาดในขณะนั้น ทั้งยังทำให้รัฐได้กำไรจากการขายผลผลิตที่รับซื้อมาในช่วงที่มีราคาตำ่ และขายในช่วงที่ราคาตลาดอยู่ในระดับสูงด้วย

นอกจากการขายสินค้าผลิตผลทางการเกษตรแล้ว การซื้อขายสินค้าของรัฐบาลก็ยังอาจขยายขอบเขตออกไปสู่สินค้าที่ไม่ใช่ผลิตผลการเกษตร แต่เป็นสิ่งที่มีความจำเป็นต่อการครองชีพของประชาชน เช่นเสื้อผ้า รองเท้า นอกจากนั้น การซื้อขายผลิตผลการเกษตรและสิ่งของอื่นๆโดยรัฐบาล ยังสามารถทำให้ราคาสินค้าในพื้นที่ส่วนต่างๆของประเทศไม่มีความเหลื่อมล้ำมากนัก โดยรัฐบาลจะรับซื้อสินค้าในแหล่งผลิตแล้วขนส่งสินค้านั้นไปขายในท้องที่ที่มีการขาดแคลน การซื้อขายสินค้าตามท้องที่ต่างๆในลักษณะเช่นนี้ มีผลทำให้ราคาสินค้าในส่วนต่างๆของประเทศไม่มีความเหลื่อมล้ำมากเกินไป และยังทำให้ประชาชนที่อยู่ในท้องที่ห่างไกลที่ขาดแคลนสินค้า มีความรู้สึกว่าตนเองได้รับความช่วยเหลือจากการกระทำของรัฐบาลด้วย