เทคโนโลยีกับการพัฒนาอุตสาหกรรม

เทคโนโลยีกับการพัฒนาอุตสาหกรรม

โดย รศ.ดร สมศักดิ์ แต้มบุญเลิศชัย

เทคโนโลยีมีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ  การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีทำให้โลกเปลี่ยนแปลง การพัฒนาอุตสาหกรรมในยุคต่างๆ ก็เกิดได้จากการพัฒนาเทคโนโลยี

การปฏิวัติอุตสาหกรรม เกิดจากการใช้เครื่องจักรทำงานแทนคน การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรก เกิดขึ้นในประเทศอังกฤษในศตวรรษที่ 18 ระหว่างค.ศ.1776-1820  ซึ่งเครื่องจักรไอน้ำ เครื่องปั่นด้าย และทอผ้าที่ประดิษฐ์ขึ้นใหม่ทำให้ประเทศอังกฤษมีภัณฑ์สิ่งทอเพิ่มขึ้นมาก

การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่สอง เกิดขึ้นระหว่างปีค.ศ.1871-1914 ซึ่งผลิตสินค้าอุตสาหกรรมได้ครั้งละมากๆ ด้วยการผลิตแบบสายพาน และมีการใช้ไฟฟ้าในการผลิคสินค้า

การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่สาม เกิดขึ้นในศตวรรษที่ 20  ซึ่งมีการใช้คอมพิวเตอร์และมีระบบอัตโนมัติที่เครื่องจักรทำงานได้ด้วยตนเอง

ปัจจุบัน โลกได้ก้าวสู่เศรษฐกิจดิจิตอล(digital economy)  หรือการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่สี่ ที่เทคโนโลยีมีความก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว เครื่องจักรและหุ่นยนต์ทำงานแทนคนได้อย่างมีประสิทธิภาพ  การผลิตการขนส่ง การจำหน่ายสินค้าและบริการ  การศึกษา รักษาพยาบาล  ค้นหาข้อมูลข่าวสาร ฯลฯ เครื่องจักรและหุ่นยนต์ทำงานได้รวดเร็วกว่ามนุษย์มาก  การค้นหาข่าวสารข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูล ก่อนหน้านี้ต้องใช้เวลามาก ปัจจุบันใช้เวลาเล็กน้อยเท่านั้น  เครื่องบิน รถยนต์ ไม่ต้องมีคนขับ  เครื่องจักรและหุ่นยนต์สามารถแปลภาษา  ประกาศข่าว  เป็นพนักงานประชาสัมพันธ์ ตอบคำถามแทนคนได้ ในการทำสงคราม การทิ้งระเบิดทำลายชีวิตและทรัพย์สินในระยะห่างไกล ก็สั่งให้เครื่องทำงานแทนคนได้

เทคโนโลยีใหม่ที่พัฒนาขึ้นมาในศตวรรษที่ 21 มีหลายอย่าง เช่น ฐานข้อมูลขนาดใหญ่(big data) ซึ่งรวบรวมข้อมูลได้จำนวนมาก เก็บไว้บนคลาว(cloud) ที่เก็บข้อมูลได้ปริมาณมาก  มีระบบคลาวคำนวณและวิเคราะห์ข้อมูล(cloud computing)ได้อย่างมีประสิทธิภาพ  มีระบบการเชื่อมโยงระหว่างอินเตอร์เน็ตกับสิ่งของ(internet of things)ซึ่งอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์กับสิ่งของต่างๆเชื่อมโยงกันทางอินเตอร์เน็ต สั่งงานและควบคุมการทำงานได้ มีระบบบล็อกเชน(block chain) หรือฐานข้อมูลที่บันทึกบัญชีแบบกระจายศูนย์ที่ตรวจสอบได้แต่แก้ไขไม่ได้ และมีปัญญาประดิษฐ์ (artificial intelligence) ซึ่งทำงานเหมือนมนุษย์ได้หลายอย่าง

ในไม่กี่ปีที่ผ่านมา เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มีการพัฒนาขึ้นมามาก สามารถรวบรวมข้อมูล ความคิดแล้วเขียนบทความวิชาการได้ สร้างวิดิทัศน์ที่มีตัวแสดงคล้ายคนจริงได้ เพียงแต่ป้อนข้อมูลเค้าโครงเรื่องสั้นๆ ก็สามารถสร้างนวนิยาย ทำวิดิทัศน์ที่มีตัวละครที่มีรูปร่างหน้าตาคล้ายคนจริง ทำรูปและเสียงปลอมคนเสมือนจริงได้

ความฉลาดของปัญญาประดิษฐ์  ทำให้รัฐบาลและประชาชนประเทศต่างๆกังวลว่า เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์จะถูกนำมาใช้ในทางไม่ดี เช่น ขโมยข้อมูลที่เป็นความลับ ทำลายฐานข้อมูล สร้างข่าวลือ ข่าวเท็จ ผลิตสินค้าและบริการที่เป็นอันตรายต่อชีวิตสุขภาพ ก่ออาชญากรรมทำ ความเสียหายแก่เศรษฐกิจและสังคมของประเทศ จึงมีเสียงเรียกร้องให้มีการควบคุมการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มากขึ้น

อย่างไรก็ตาม หากรู้จักนำมาใช้ประโยชน์  เทคโนโลยีสามารถช่วยพัฒนาประเทศ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมืองการปกครองได้มากเศรษฐกิจภาคต่างๆ  ทั้งภาคการเกษตร อุตสาหกรรม และบริการ ล้วนนำเทคโนโลยีมาใช้ ประโยชน์ได้

ปัจจุบันในบางประเทศ ภาคการเกษตรใช้หุ่นยนต์ เครื่องบินไร้คนขับ และปัญญาประดิษฐ์คัดพันธุ์พืช ใช้ปุ๋ย ไถหว่าน กำจัดศัตรูพืช เก็บเกี่ยว บรรจุหีบห่อ ป้องกันโรคภัยในปศุสัตว์ ปรับปรุงคุณภาพพืช ผัก ผลไม้ และผลิตภัณฑ์ป่าไม้  พยากรณ์และควบคุมภูมิอากาศ พัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ แปรรูปสินค้าเกษตรออกเป็นสินค้าอุตสาหกรรม  เทคโนโลยีช่วย พัฒนาชนบท ทำให้ขจัดความยากจนได้อย่างตรงจุด  ชาวชนบทมีชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้นมามาก

ในภาคอุตสาหกรรม เทคโนโลยีใช้ประโยชน์ได้มาก ผลิตภัณฑ์ใหม่ใหม่ที่มีรูปแบบและคุณภาพที่ตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภค ได้ดี มีการประดิษฐ์สินค้าขึ้นใหม่อย่างต่อเนื่อง การผลิต บรรจุหีบห่อ จัดจำหน่าย ขนส่งสินค้า ในปัจจุบัน มีคุณภาพที่ดีขึ้นกว่าเดิมมาก การรักษาความสะอาด สุขอนามัย ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรม ก็ทำได้โดยการใช้เทคโนโลยี

กิจกรรมต่างๆในภาคบริการ ก็ได้รับประโยชน์จากเทคโนโลยี การศึกษา ฝึกอบรม การรักษาพยาบาล การบรรเทิง การค้นหาและเผยแพร่ข่าวสารข้อมูล การฝากเงิน โอนเงิน ชำระเงิน ทำได้โดยสะดวก

กิจกรรมต่างๆในภาคบริการ สามารถเชื่อมโยงกับภาคอุตสาหกรรมและภาคการเกตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างสินค้าและบริการใหม่ๆออกมาจำนวนมาก

ความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ทำให้การบริหารประเทศของรัฐบาล  การประกอบธุรกิจของสถานประกอบการเอกชน และชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนทั่วไป มีความสะดวกสบายขึ้นมาก

ในปัจจุบัน ประเทศที่มีความปรารถนาที่จะหลุดพ้นจากความล้าหลังทางเศรษฐกิจ สามรรถพัฒนาเศรษฐกิจและการยกระดับความสามารถการแข่งขันโดยการปรับปรุงเทคโนโลยี การพัฒนาเศรษฐกิจให้มีความเจริญก้าวหน้า  อาจทำได้โดยไม่จำเป็นต้องมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีเทคโนโลยีล้ำยุค และไม่จำเป็นต้องพยายามพัฒนาเทคโนโลยีของประเทศตนให้ทัดเทียมกับประเทศระดับแนวหน้าของโลก

ในปัจจุบัน การรับรู้ข่าวสารข้อมูลใหม่ๆ รวมทั้งข้อมูลความรู้ทางด้านเทคโนโลยี อาทิ เทคนิคและวิธีการผลิตและจำหน่ายสินค้าและบริการ  วิธีจัดการบริหารธุรกิจสามารถหามาได้ไม่ยากเลยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายมากนัก

นอกจากข้อมูลข่าวสารแล้ว  สิ่งสาธารณูปโภค และบุคลากรที่เอื้อประโยชน์ต่อการพัฒนาและการใช้เทคโนโลยี ยังสามารถหาได้หลายช่องทาง  เช่น จากการซื้อ จากการส่งเสริมการลงทุน การจ้างผู้ชำนาญการจากต่างประเทศ และการรับความช่วยเหลือจากมิตรประเทศและองค์การระหว่างประเทศ

ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีในการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างไร?

ประเทศที่ล้าหลังในการพัฒนาเทคโนโลยี แม้มีจำกัดด้านโครงสร้างพื้นฐาน และบุคลากรที่จำเป็นต่อการพัฒนาเทคโนโลยี หากมีนโยบายมุ่งเน้นการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี  ก็สามารถพัฒนาอุตสาหกรรมให้เจริญก้าวหน้าทัดเทียมกับประเทศอื่นได้โดยนำเทคโนโลยีที่พัฒนามาแล้วในประเทศอื่นมาใช้ประโยชน์

นอกจากใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีที่มีการพัฒนาขึ้นแล้ว  ยังควรส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่และปรับปรุงเทคโนโลยีที่มีอยู่เดิมให้ดีขึ้น ในการนี้ นโยบายเทคโนโลยี ทั้งการส่งเสริมการใช้ และการพัฒนาเป็นสิ่งจำเป็นต่อการบริหารประเทศ

สิ่งที่ผู้กำหนดโยบายทางเศรษฐกิจควรทำ คือ

ก. มีความมุ่งมั่นใช้และพัฒนาเทคโลโลยี ตระหนักถึงความล้าหลังของประเทศตนทางด้านเทคโนโลยี

ข. รับทราบสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยีของโลก

ค. รวบรวมข่าวสารข้อมูลทางเทคโนโลยีอย่างเป็นระบบ และเผยแพร่ให้ประชาชนทุกหมู่เหล่าอย่างมีประสิทธิภาพ

ง. มีนโยบายส่งเสริมการวิจัยพัฒนาและสร้างนวัตกรรมที่ชัดเจน

จ.ให้ความสำคัญกับการส่งเสริมการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์  สร้างบุคลากรด้านการพัฒนา การใช้ประโยชน์ และรับถ่ายทอดเทคโนโลยีให้เพียงพอ

ฉ. ปรับปรุงกฎหมาย กฎระเบียบ เพื่อให้ประชาชนใช้ผลิตภัณฑ์ทางเทคโนโลยีได้อย่างสะดวก

ช. สร้างสิ่งสาธารณูปโภคและอำนวยความสะดวกต่อการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี

ซ. มีสถาบันภาครัฐและภาคเอกชนที่ส่งเสริมการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี

ฌ.. ปรับปรุงระบบสวัสดิการของรัฐ ช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยีสมัยใหม่ และช่วยเหลือคนงานต้องถูกออกจากงานจากการใช้เทคโนโลยี

ญ. มีนโยบายและมาตรการป้องกันและปราบปรามพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดความเสียหายต่อเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง

หัวข้อต่างๆที่กล่าวมาข้างต้น ในที่นี้ จะกล่าวเพียงสังเขป โดยไม่ได้ชี้เฉพาะถึงภาคอุตสาหกรรม เนื่องจากการพัฒนาอุตสาหกรรมเชื่อมโยงกับภาคเศรษฐกิจอื่นๆอย่างใกล้ชิด  การใช้เและพะฒนานาทคโนโลยีในภาคเศรษฐกิจอื่น ก็ส่งผลต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมด้วย

ตระหนักถึงความสำคัญของการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยีต่อการพัฒนาประเทศ

ประเทศที่มีความล้าหลังทางเทคโนโลยี อาจมีข้อได้เปรียบทางด้าน ที่เอื้อต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ เช่น มีทรัพยากรธรรมชาติบางอย่างอุดมสมบูรณ์ มีทำเลที่ตั้งเหมาะสม มีวัฒนธรรมเอื้อต่อการพัฒนาสินค้าและ บริการบางอย่าง มีประชาชนที่ขยันหมั่นเพียร  แต่ผู้บริหารประเทศต้องรู้จักใช้ข้อได้เปรียบเหล่านี้ให้เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศ รู้จักใช้เทคโนโลยีมาพัฒนาเศรษฐกิจในภาคต่างๆ  การเข้าใจและตระหนักถึง ความสำคัญของเทคโนโลยีจึงเป็นสิ่งแรกที่ผู้บริหารประเทศพึงมี

รับทราบสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีของโลก

หากผู้บริหารประเทศ ไม่รู้จุดอ่อนของประเทศตน คิดว่าประเทศตนมีความเจริญก้าวหน้า ไม่มีนโยบายพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองที่ชัดเจน มุ่งหาเสียงจากประชาชน  โดยไม่ยอมรับว่าประเทศอื่นมีความเจริญก้าวหน้ากว่า ประเทศที่มีรัฐบาลลัษณะนี้  ย่อมไม่สามารถมีการใช้และพัฒนาเทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพได้

รวบรวมข่าวสารข้อมูลทางเทคโนโลยีอย่างเป็นระบบ มีการเผยแพร่ข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ

ทุกภาคส่วนในประเทศ ทั้งรัฐบาล สถานประกอบการในภาคเอกชน และประชาชนทั่วไป จำเป็นต้องรับทราบ และรู้จักนำเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์  ประชาชนทั่วไป โดยเฉพาะคนยากจน และธุรกิจขนาดเล็ก อาจมีความยากลำบากในการเข้าถึงข่าวสารข้อมูลทางเทคโนโลยี และมีข้อจำกัดในการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่  หน่วยงานรัฐบาลจึงมีหน้าที่ สำคัญในการรวบรวมข้อมูลข่าวสารทางเทคโนโลยี แล้วเผยแพร่ให้แก่ประชาชนทุกหมู่เหล่า มีโครงการฝึกอบรมธุจกิจและประชาชนทั่วไปให้รู้จักค้นหาข่าวสารข้อมูลด้วยตนเองและรู้จักใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ให้เป็นประโยชน์

มีนโยบายและมาตรการส่งเสริมการวิจัยพัฒนาและการสร้างนวัตกรรมที่ชัดเจน

รัฐบาลต้องมีนโยบายการใช้และพัฒนาเทคโนโลยีโดยมีมาตรการที่ นำสู่การปฏิบัติได้  จัดสรรงบประมาณกิจกรรมวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีขั้นพื้นฐานที่ต้องลงทุนมากแต่ไม่อาจเห็นผลได้ทันที ในปัจจุบัน ประเทศเจริญก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีหลายประเทศให้เงินอุดหนุนงบประมาณแก่การศึกษาวิจัยวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีขั้นพื้นฐานจำนวนมาก  มีโครงการส่งเสริม ให้รางวัลแก่นวัตกรรมที่นำมาใช้ประโยชน์ได้จริง ส่งเสริมการสร้างนักวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนักประดิษฐ์ในสาขาวิชาชีพต่างๆ ที่มีความคิดสร้างสรรค์ โดยมีระบบจุงใจที่เหมาะสม

ให้ความสำคัญกับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์มีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ ภาคการศึกษา ควรส่งเสริมการเรียนรู้ทั้งการศึกษาในระบบและนอกระบบ ปรับปรุงหลักสูตรการเรียนการสอน ทำให้ผู้เรียนมีความรู้ และทักษะที่เท่าทันกับการเปลี่ยนแปลงของโลก   มหาวิทยาลัยและโรงเรียนอาชีวะศึกษาให้ความสำคัญกับการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีการนำเทคโนโลยีไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ  สอนนักเรียนนักศึกษาให้รู้จักหาความรู้และข้อมูลข่าวสารด้วยตนเอง

นอกจากความรู้วิชาการเฉพาะแขนงแล้ว ต้องมีการฝึกอบรมความรู้และทักษะที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิต และประกอบอาชีพในสมัยปัจจุบัน เช่น ความรู้และทักษะในภาษาต่างประเทศ  รู้จักการใช้เครื่องมือสมัยใหม่ในการค้นหาความรู้และข่าวสารข้อมูล และการวิเคราะห์ข้อมูล โดยเฉพาะบุคลากรที่มีความรู้ถนัด และมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่อย่างเช่นเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์

สำหรับการศึกษานอกระบบ ควรส่งเสริมการเรียนตลอดชีวิต สร้างห้องสมุดสำหรับประชาชนในท้องที่ต่างๆ มีกิจกรรมการเรียนการสอนและการฝึกอบรมท่วไกลโดยใช้เครื่องมือสื่อสารสมัยใหม่  ในโรงงานอุตสาหกรรมและสถานประกอบในสาขาต่างๆ  รัฐบาลควรกำหนดให้มีโครงการฝึกอบรมคนงานและพนักงานอย่างเป็นกิจจะลักษณะ

ในการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี จำเป็นต้องมีบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ และมีความสามารถในการวิจัย พัฒนา และสร้างนวัตกรรม  การศึกษาในระบบมหาวิทยาลัยและโรงเรียนในประเทศ อาจสร้างบุคลากรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีได้มาก แต่การนำเข้าผู้เชี่ยวชาญและผู้มีความรู้ความสามารถจากต่างประเทศ เข้ามาเสริมเติมบุคลากรที่ประเทศเรายังขาดแคลนและมีอยู่ไม่เพียงพอ ก็เป็นสิ่งที่ผู้บริหารประเทศไม่ควรละเลย

การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ มีส่วนส่งเสริมการและการพัฒนา เทคโนโลยี  การลงทุนของบริษัทต่างชาติ จะนำเทคโนโลยีเข้ามาด้วย

ช่วยให้ประเทศรับการลงทุนมีรายได้และการจ้างงาน ทำให้มีการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น  แต่ประโยชนที่ประเทศผู้รับการลงทุนที่จะได้รับที่สำคัญ คือได้รับถ่ายทอดเทคโนโลยีจากนักลงทุนต่างประเทศ ในการนี้ ความสามาถ หรือสมรรถภาพในการรับการถ่ายทอดเทคโนโลยี (absorptive capacity) หรือความพร้อมของผู้ประกอบการและคนงานท้องถิ่นด้านบุคลากรและสิ่งอำนวยความสะดวก ที่จำเป็นต่อการรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีมีความสำคัญ หากขาดแคลนบุคลากร ที่มีระดับการศึกษาสูงพอ พร้อมที่จะได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีและการฝึกอบรม การถ่ายทอดเทคโนโลยีจะเป็นไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ดังนั้น ประเทศที่รับการลงทุนควรเตรียมความพร้อมทางด้านบุคลากร และมีความกระตือรือร้นในการรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผู้ลงทุนต่างประเทศ

ปรับปรุงกฎหมายกฎระเบียบที่เกี่ยวกับเทคโนโลยี

ควรมีการปรับปรุงกฎหมายกฎระเบียบให้ทันสมัย เพื่อให้ประชาชนสามารถใช้สิทธิ์เพิ่มเทคโนโลยีได้อย่างสะดวก ในขณะเดียวกัน ก็ต้องมีกฎหมายกฎระเบียบที่ควบคุมการใช้เทคโนโลยี ไม่ให้เกิดความเสียหายต่อเศรษฐกิจและสังคม เช่น ป้องกันการละเมิดสิทธิทรัพย์สินทางปัญญา ปลอมแปลงและหลอกลวงผู้ใช้ผลิตภัณฑ์เทคโนโลยีสมัยใหม่

สร้างสิ่งสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะดวกที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาเทคโนโลยี

การใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี มีองค์ประกอบหลายอย่าง เช่น มีระบบการคมนาคมขนส่ง มีเครือข่ายการติดต่อสื่อสารที่มีความทันสมัยทั่วประเทศ ในบางประเทศ พื้นที่ทุรกันดานบางแห่งที่อยู่ห่างไกลชุมชน ยังไม่มีไฟฟ้าใช้ ยังไม่มีโทรศัพท์ ประชาชนไม่มีคอมพิวเตอร์ และเชื่อมต่อกับอินเตอร์เน็ตไม่ได้  การมีสิ่งสาธารณูปโภค และสิ่งอำนวยความสะดวกให้ทั่วถึงทุกพื้นที่ของประเทศ เป็นสิ่งที่มีความจำเป็นต่อการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่  การพัฒนาเทคโนยีก็ต้องมีการสร้างสิ่งสารธารณูปโภค และสิ่งอำนวยความสะดวก ให้มีความพร้อมมูลมากขึ้น

สถาบันและหน่วยงานที่ส่งเสริมการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี

นอกจากสิ่งสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะดวกแล้ว ยังควรมีหน่วยงานที่ส่งเสริมการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี ทั้งในภาครัฐและภาคเอกชน ซึ่งอาจมีอยู่หลายประเภท ทั้งสถาบันวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีระดับชาติ และระดับภาคเศรษฐกิจ เช่น สถาบันอุตสาหกรรมเฉพาะทาง  ศูนย์บ่มเพาะผลิตภัณฑ์ (incubator center)  ธุรกิจการเงินร่วมลงทุน (venture capital) หน่วยงานตรวจสอบคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ อุทยานวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี สถาบันวิจัย และพัฒนาในภาคธุรกิจต่างๆ

สถาบันและหน่วยงานในภาครัฐและภาคเอกชน ควรร่วมมือประสานงานกันอย่างใกล้ชิด  สมาคมในภาคเอกชนและองค์การพัฒนาที่ไม่ใช่หน่วยงานของรัฐ(NGOs) สถาบันการศึกษาในระดับต่างๆ ก็มีบทบาทส่งเสริมการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยี สถาบันการศึกษา โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยและโรงเรียนอาชีศึกษา ควรร่วมมือกับสถานประกอบการเอกชนในภาคธุรกิจ ส่งเสริมการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยีอย่างใกล้ชิด

ระบบสวัสดิการของรัฐบาล

ระบบสวัสดิการของรัฐ ควรมีการปรับปรุงโดยใช้เทคโนโลยีให้เป็นประโยชน์ รัฐบาลต้องมีนโยบายและมาตรการช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสในสังคม และช่วยเหลือคนงานที่ต้องออกจากงานจากการใช้ผลิตภัณฑ์เทคโนโลยีใหม่ เช่น ใช้หุ่นยนต์แทนแรงงาน และทำงานแทนพนักงานและมีโครงการอบรมคนงานที่มีความรู้ ทักษะฝีมือไม่เพียงพอกับการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่

การป้องกันและปราบปรามการใช้เทคโนโลยีที่ก่อให้เกิดความเสียหาย

ในปัจจุบัน การใช้เทคโนโลยีสร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองมีอยู่เป็นจำนวนมาก การป้องกันการใช้เทคโนโลยีในทางที่ผิดทำได้ยากลำบาก  หน่วยงานรัฐ เอกชน และประชาชน ควรร่วมมือป้องกันและปราบปรามพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีไปในทางมิชอบ รัฐบาลควรมีกฎหมายและกฎระเบียบชัดเจนในการป้องกันและปราบปรามผู้ทำผิด กฎระเบียบที่ชัดเจนและลงโทษผู้ทำผิดอย่างเหมาะสม

นอกจากนั้น  รัฐต้องมีนโยบายส่งเสริมศีลธรรม และจริยธรรมของประชาชนทุกหมู่เหล่า โดยเฉพาะนักการเมืองและข้าราชการ  ในบางประเทศ  ภาครัฐบาลมีการทุจริตคอรัปชั่นอย่างกว้างขวาง  มีนโยบายที่โกหกหลอกลวงประชาชน  รัฐบาลที่มีคุณภาพ จึงมีความจำเป็นต่อการใช้และพัฒนาเทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ

โดยสรุป ในสมัยที่เทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว รัฐบาลและ ประชาชนทุกหมู่เหล่าต้องรู้จักปรับตัวให้เท่าทันกับสถานการณ์ กำหนดนโยบายมาตรการที่เป็นประโยชน์ต่อการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยีอย่างชัดเจน และนำสู่การปฏิบัติอย่างจริงจัง ล

สำหรับภาคอุตสาหกรรม เทคโนโลยีใช้หาข้อมูลการผลิต และการตลาดได้  ความต้องการของสินค้าอุตสาหกรรมในตลาดต่างประเทศ และตลาดภายในประเทศ แนวโน้มความนิยมของผู้บริโภคสินค้า ในแต่ละประเทศ  มูลค่าการส่งออกของสินค้าอุตสาหกรรมชนิดต่างๆ ของประเทศคูแข่งของเราในแต่ละตลาด  กฎระเบียบกติกาการค้าในตลาดโลกและในแต่ละตลาด ฯลฯ ล้วนค้นหาได้จากเครื่องมือสื่อสารต่างๆได้

เทคโนโลยีใช้ปรับปรุงคุณภาพมาตรฐาน  เพิ่มประสิทธิ ลดต้นทุนผลิต เพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันของสินค้าอุตสาหกรรม สิ่งสำคัญอยู่ที่ รู้จักนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ประโยชน์และมีการพัฒนาเทคโนโลยีอย่างไม่หยุดยั้ง รัฐบาลที่ตระหนักถึงความสำคัญของเทคโนโลยี มีนโยบายการใช้และการพัฒนาเทคโนโลยีเท่านั้นเท่านั้น  ที่จะใช้เทคโนโลยีในการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างมีประสิทธิภาพได้