เมื่อยุโรปถูกกำหนดให้เป็นสนามรบ

คอลัมน์ ช่วยกันคิด ช่วยกันทำ

ทหารประชาธิปไตย

เมื่อยุโรปถูกกำหนดให้เป็นสนามรบ

นี่ไม่ใช่เรื่องใหม่ สงครามโลกครั้งที่ 1 และ สงครามโลกครั้งที่ 2 ยุโรปก็กลายเป็นสมรภูมิหลักที่มีการสู้รบล้างผลาญทั้งชีวิตจำนวนมาก ทรัพย์สินอาคารบ้านเรือน

ในครั้งนี้ยุโรปก็คงจะต้องตกเป็นสนามรบอีกครั้ง ในเมื่อตามแผนยุทธศาสตร์ของสหรัฐฯ นั้นต้องการทำสงครามนอกบ้าน และขณะนี้ความขัดแย้งในยูเครน ระหว่างรัสเซียกับนาโต้ก็มีโอกาสที่จะบานปลายออกไปนอกพื้นที่ยูเครน

ทั้งนี้เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ.2022 เพนตากอน ได้มีการปรับปรุงยุทธศาสตร์ชาติสำหรับ 10 ปีข้างหน้า ตลอดรวมทั้งมีการทบทวนนโยบายและปัญหาการใช้อาวุธนิวเคลียร์กับการใช้ขีปนาวุธในการปกป้องตนเอง ซึ่งแน่นอนได้ปรับตัวจากการป้องกันและโจมตีตอบโต้ เป็นการโจมตีก่อนหากมีข้อมูลชัดเจนว่าจะถูกโจมตี (Preemptive Strike)

แม้ว่าคณะผู้บริหารของประธานาธิบดีโจ ไบเดน จะพยายามจนสุดความสามารถที่จะสร้างแผนยุทธศาสตร์ให้แตกต่างออกไปจากรุ่นก่อนๆ แต่ประเด็นหลักๆก็ยังคงยึดถือ อยู่ไม่ต่างจากยุทธศาสตร์ปี 2018 ในสมัยอดีตประธานาธิบดีทรัมป์

แต่ก็เป็นครั้งแรกนับตั้งแต่มีแผนยุทธศาสตร์ชาติ ในยุค 1980 ที่ลำดับความสำคัญของภัยคุกคามร้ายแรงที่เผชิญหน้าสหรัฐฯ คือ รัสเซีย และจีนไม่ใช่การก่อการร้าย

วอชิงตันอธิบายว่าภัยคุกคามที่เติบโตขึ้นจากมอสโคว์ และปักกิ่ง เกิดจากการที่ทั้ง 2 ประเทศมีการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ โดยเฉพาะเทคโนโลยีทางทหารและอวกาศ

ทั้งนี้ภัยคุกคามทางเทคโนโลยี่นี้ โดยเฉพาะจากจีนอาจทำให้ผลประโยชน์ของสหรัฐฯที่ได้จากการเป็นผู้นำทางเทคโนโลยี

ต้องเสียหายหรือสูญหายไปอย่างมาก เช่น เทคโนโลยีทางการสื่อสารและระบบ GPS ที่ใช้ได้ทั้งในชีวิตประจำวันและใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพในทางการทหาร

นอกจากนี้วอชิงตันยังมีความกังวลใจต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีด้านขีปนาวุธของรัสเซีย เช่น มิสไซด์เร็วกว่าเสียง และมิสไซด์หลายหัวรบ ตลอดจนการเข้าแทรกแซงในพื้นที่ผลประโยชน์ทางสหรัฐฯ เช่น ในตะวันออกกลาง ที่มีการสู้รบอยู่ หรือแม้แต่ในประเทศเพื่อนบ้านของรัสเซีย ประกอบการเผยแพร่ข้อมูลที่ไม่มีหลักฐานยืนยันของสหรัฐฯ

เอกสารยุทธศาสตร์ชาติของสหรัฐฯ ระบุว่ารัสเซียเป็นภัยเร่งด่วน หรืออีกนัยหนึ่ง วอชิงตันระบุว่ารัสเซียเป็นภัยร้ายแรงในเหตุเผชิญหน้า นั่นคือสงครามยูเครน

ในขณะที่เอกสารดังกล่าวระบุว่าจีนจะเป็นคู่แข่งขันทางยุทธศาสตร์ใน 10 ปีข้างหน้า

สิ่งสำคัญที่วอชิงตันสรุปคือ รัสเซียจะเป็นภัยคุกคามในระยะสั้น เพราะรัสเซียจะไม่อาจแข่งขันกับวอชิงตันได้ในระยะยาว เนื่องจากขาดแคลนทรัพยากรและขีดความสามารถในระยะยาว

ทั้งนี้ผู้เชี่ยวชาญมองว่าโครงสร้างทางเศรษฐกิจของรัสเซีย ไม่อาจตอบสนองต่อการพัฒนาเทคโนโลยีที่ก้าวหน้า จนสามารถแข่งขันกับสหรัฐฯได้

ในแผนยุทธศาสตร์นายลอยด์ ออสติน รัฐมนตรีกลาโหมได้เรียกแผนยุทธศาสตร์ที่ปรับปรุงใหม่นี้ว่า “ดาวนำทาง”  (Guiding Star)

ด้วยหลักคิดนี้จีนจึงจะเป็นคู่แข่งขันของสหรัฐฯ ทั้งความมุ่งมั่นในการเปลี่ยนแปลงระเบียบโลกใหม่ การแข่งขันทางเศรษฐกิจ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การทหาร และพลังอำนาจทางเทคโนโลยี

ทั้งหมดนี้คือพื้นฐานในการปรับปรุงแผนยุทธศาสตร์ชาติในช่วง 10 ปีจากนี้ ซึ่งทำให้เห็นได้ว่าวอชิงตันต้องกลับไปเล่นเกมส์เก่ายุคสงครามเย็น คือ แข่งขันด้านพลังอำนาจทางทหารกับมอสโคว์ โดยหวังว่าจะกระตุ้นให้รัสเซียทุ่มเททางด้านการทหารและอวกาศ จนทำให้เศรษฐกิจพังคลืนลงเหมือนสมัยสหภาพโซเวียต

ทว่าการกดดันในการแข่งขันนี้จะเป็นตัวกระตุ้นให้มองโคว์ต้องแสวงหาและกระชับมิตรกับฝ่ายตรงข้ามตะวันตกที่มองว่าระเบียบโลกใหม่ ภายใต้การนำของสหรัฐฯ นั้นมันถึงเวลาที่จะต้องปรับเปลี่ยนใหม่ และเร่งรัดพัฒนาศักยภาพรอบด้านโดยอาศัยความร่วมมือกับมิตรประเทศ ไม่ใช่เพียงพลังอำนาจทางทหารเท่านั้นแต่รวมถึงความร่วมมือทางการเมืองและการจัดระบบเศรษฐกิจระหว่างประเทศใหม่

ที่สำคัญมอสโคว์และปักกิ่งต้องเพิ่มศักยภาพในการปกป้องตนเองจากการก่อการร้ายที่ได้รับการสนับสนุนจากภายนอก

ตามแผนยุทธศาสตร์นี้ผู้ที่จะได้ผลประโยชน์อย่างเต็มที่คือกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตอาวุธ ยุทโธปกรณ์ของสหรัฐฯ จากวิกฤตการณ์ที่เกิดขึ้นในโลก ทั้งเศรษฐกิจการเงินและการสู้รบ

การเผชิญหน้ากับรัสเซีย-จีน จึงกลายเป็นผลกำไรที่จะทำเงินได้อย่างมหาศาลจากอุตสาหกรรมอาวุธยุทโธปกรณ์ จึงไม่มีเหตุผลอะไรที่จะมีการวางกรอบเพื่อลดอาวุธ แม้แต่อาวุธนิวเคลียร์หรือการสร้างสันติภาพ โดยเฉพาะการวางเป้าหมายที่จะให้ยุโรปกลายเป็นสนามรบ

สูตรสำเร็จสำหรับวอชิงตันก็คือวาดภาพอันน่ากลัวให้เกินจริงของศัตรู ตลอดรวมทั้งภาพที่เอฟบีไอสร้างขึ้นจนเกินจริงของมาเฟียรัสเซีย จนทำให้ได้งบประมาณเพิ่มและได้นักวิจัย Jame Moody มาเป็นรองผู้อำนวยการ

และนี่ก็เป็นจุดเริ่มต้นย้อนรอยประวัติศาสตร์ที่ทำให้หน่วยงานความมั่นคงได้งบประมาณเพิ่มอย่างมากมายหลายเท่า จากการสร้างศัตรูเกินจริง

ด้วยชุดความคิดในลักษณะนี้จึงไม่น่าแปลกใจที่วอชิงตันจะวางสถานภาพของยุโรปให้เป็นสนามรบ เพราะสหรัฐฯไม่ต้องการรบในประเทศ จึงมีการจัดตั้งกองกำลังนาโต้ ซึ่งเป็นทั้งกองกำลังทางทหารและหน่วยขับเคลื่อนทางการเมือง เพื่อผลประโยชน์ของวอชิงตันและกลุ่มอุตสาหกรรมอาวุธของสหรัฐฯ

แม้ว่าปักกิ่งจะยังไม่ใช่ภัยคุกคามเฉพาะหน้าของวอชิงตัน แต่ก็ไม่อาจวางเฉย ไม่คิดปกป้องตนเอง โดยเฉพาะการปลุกปั่นให้เกิดความขัดแย้งภายในประเทศ และการขยายความขัดแย้งกับไต้หวัน

ปักกิ่งภายใต้การนำของประธานาธิบดีสีจิ้นผิง จึงต้องพยายามแก้ปัญหาภายใน โดยเฉพาะการพยายามตั้งหลักพัฒนาเศรษฐกิจภายในประเทศ ลดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ และแก้ปัญหาความยากจน

นอกจากนี้ปักกิ่งก็จะต้องแก้ปัญหาการแพร่ระบาดของโควิด ซึ่งก็ไม่แน่ว่ามันจะเป็นส่วนหนึ่งของสงครามชีวภาพหรือไม่ แต่การแพร่ระบาดของโควิดในจีนก็มีผลในการบ่อนทำลายเศรษฐกิจของจีนอย่างเป็นนัยสำคัญ

จวบจนปัจจุบันจีนต้องปรับเปลี่ยนนโยบายโควิดเป็นศูนย์เป็นการผ่อนคลาย

ครับใครจะพยากรณ์เศรษฐกิจในปีนี้และปีหน้าอย่างไร อย่าลืมพิจารณาปัจจัยเสี่ยงจากสงครามและควรให้น้ำหนักความน่าจะเป็นในอัตราสูง จะได้วางแผนรับมือได้เหมาะสม