รีวิว”สงครามยูเครน”

สบาย สบาย สไตล์เกษม

เกษม อัชฌาสัย

รีวิว”สงครามยูเครน”

 

มาถึงวันนี้ เห็นที่ต้อง”รีวิว”สงครามยูเคยเสียหน่อยครับ เพื่อความทันสมัย ไม่ตก”เทร็นด์”(แปลว่าอะไรก็ช่าง)

รัสเซียส่งกองทัพรุกรานยูเครน(ครั้งล่าสุด)ตั้งแต่วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕ จนกระทั่งขณะนี้ล่วงเลยเกินกว่าสามเดือนเข้าไปแล้ว ก็ยังไม่สิ้นสุด

ผิดความคาดหมายของระบอบรัสเซีย ที่นำโดยประธานาธิบดี”วลาดิมีร์ ปูติน”ซึ่งตั้งใจจะโจมตีแบบสายฟ้าแลบ เพียงไม่กี่วัน เพื่อช่วยปลดปล่อยแคว้น”ดอนบาส” อันเป็นพื้นที่ตั้งเมือง”โดเนตสก์”และ”ลูฮานสก์”ที่มีประชากรส่วนใหญ่พูดภาษารัสเซียและนิยมรัสเซีย โดยรัสเซียกล่าวหาว่า ยูเครนปกครองโดยใช้กำลังกดขี่ ทำให้มีผู้เสียชีวิตไปนับหมื่นคน จึงจำเป็น ต้องยื่นมือเข้าช่วยเหลือปลดแอก

แต่การที่รัสเซียระดมใช้กองกำลังราว ๑๙๐,๐๐๐ นาย เข้าตีสามทิศทาง(ตะวันออก-ใต้-เหนือ)ในเวลาต่อมา แสดงว่า ต้องการยึดครองทั้งประเทศ มิใช่การทำสงครามปลดปล่อย(”ดอนบาส”)อย่างเดียว

เลยทำให้ถูกเข้าใจว่า ที่จริงรัสเซียอยากได้ดินแดนยูเครนทั้งหมดคืน เพราะยูเครนเคยอยู่ในปกครองของรัสเซีย มาก่อน ก่อนที่สหภาพโซเวียตรัสเซียจะล่มสลาย

“ปฏิบัติการพิเศษทางทหาร”(ตามระบอบรัสเซียเรียก)ที่ผิดพลาด เพราะถูกยูเครนตอบโต้มาแต่ต้นและยิ่งเหนียวแน่น โดยเฉพาะในระยะหลังๆ เพราะได้รับความช่วยเหลือด้านอาวุธจากตะวันตก เช่นทจากสหราชอาณาจักรและสหรัฐ ทำให้รัสเซียต้องปรับแผนใหม่ หันกลับไปเน้นการโจมตีกวาดล้างทหารยูเครนใน”ดอนบาส”ออกไปให้หมด หลังจากพบว่าต้องสูญเสียรี้พลและอาวุธเป็นจำนวนมาก ในการทำสงครามระดับกว้าง

แต่ตอนนี้ ก็ยังทำไม่สำเร็จ ในขณะที่ผู้นำยูเครนประกาศว่า ถึงอย่างไรๆ ก็จะไม่ยอมเสียดินแดน”ดอนบาส”อย่างแน่นอน

จนกระทั่งบัดนี้ การสู้รบที่ดุเดือดมาตลอด สร้างความพินาศย่อยยับต่อชีวิตและทรัพย์สินของยูเครนเป็นจำนวนมากเพราะการโจมตีอย่างรุนแรง แบบไม่เลือกเป้าหมายของรัสเซีย ตามที่ปรากฏในสื่อมวลชนทั่วๆไป

ตึกตามบ้านช่องตามเมืองต่างๆ ถูกโจมตีด้วยอาวูหนัก แทบจะราบเรียบเป็นหน้ากลอง ไม่เว้นบ้านเรือนชาวบ้านธรรมดาๆ ส่งให้เกิดการลี้ภัยสงคราม ไปอยู่ในชาติเพื่อนบ้าน เกือบเจ็ดล้านคนแล้วเห็นจะได้(วิกิพีเดีย)

ความขาดแคลนที่อยู่อาศัย ยารักษาโรค อาหารและน้ำสะอาดเกิดขึ้นไปทั่ว

ความสูญเสียของทั้งสองฝ่าย ไม่มีตัวเลขชัดๆครับ เพราะต่างฝ่ายต่างปิด ทั้งตัวเลขอาวุธและตัวเลขกำลังพล

กระทรวงกลาโหมยูเครน แทบจะไม่เอ่ยเลย ถึงความสูญเสียด้านกำลังพล แต่ผู้เชี่ยวชาญ(ไม่รู้ฝ่ายไหน)ก็ว่าเป็นไปได้ที่จะสูญเสียกำลังพลถึง ๑๑,๐๐๐ นายและบาดเจ็บ ๑๘,๐๐๐ นาย

ในขณะที่ฝ่ายรัสเซียปิดปากเงิยบ แต่ยูเครนก็อ้างว่า รัสเซียเสียชีวิตทหารไปเกือบ ๒๘,๐๐๐ นาย เลยทีเดียว

คาดกันว่าเศรษฐกิจยูเครนจะหดตัวลงราว ๔๕ เปอร์เซ็นต์ภายในสิ้นปีนี้ เพราะทำมาหากินไม่ได้

ผลกระทบจากสงครามต่อโลกโดยรวมก็คือ ส่งผลให้ราคาเชื้อเพลิงและอาหารแพงขึ้นอย่างที่ได้ประจักษ์กันในบ้านเรา ที่ข้าวของขึ้นราคาไปแล้ว รวมทั้งราคาอาหารและราคาน้ำมันเชื้อเพลิง

ก่อนหน้านี้รัสเซียและยูเครนนับเป็นตัวหลักในการส่งผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรไปขายทั่วโลก อาทิ ข้าวสาลี ข้าวโพดและข้าวบาร์เลย์

นอกจากนั้น ยังส่งน้ำมันดอกทานตะวัน(ใช้ในการปรุงอาหาร)ออก มากกว่าชาติใดๆ

เมื่อเกิดสงครามยืดเยื้ออย่างนี้ หลายชาติที่ได้รับผลกระทบ จึงเริ่มปิดประเทศ หมายพึ่งพาตนเองในการผลิตอาหาร

นับเป็นการซ้ำเติมต่อเศรษฐกิจโลกอีกทางหนึ่ง นอกเหนือไปจากการระบาดของ”โควิด 19”ที่ทำให้เศรษฐกิจโลกถดถอยอยู่แล้ว

ย้อนกลับมาดูว่า สงครามนี้ น่าจะยืดเยื้อไปอีกนานเท่าไร

ตอบว่า ยืดเยื้อไปจนกว่าทั้งสองฝ่ายจะตกลงกันได้ในเงื่อนไข ที่แต่ละฝ่ายต้องการ จะรอมชอม

คืออย่างน้อยที่สุดรัสเซียจะต้องครอบครอง”ดอนบาส”เอาไว้ และยูเครนสามารถรักษาพื้นที่ประเทศส่วนใหญ่เอาไว้ได้

คาดเดาเองครับว่า สงครามนี้จะอยู่นาน น่าจะราว ๆปลายปีนี้ หรือมากกว่านั้น เมื่อระบอบรัสเซียเห็นว่า ฝ่ายตนได้รับความเสียหายและสูญเสียจากสงครามมากกินไป ก่อนที่จะเกิดแรงตีกลับจากชาวรัสเซียทั้งประเทศ ที่อาจลุกขึ้นต่อต้านสงคราม อย่างไม่กลัวตายวันใดวันหนึ่ง

ถามว่า “วลาดิมีร์ ปูติน”และประเทศรัสเซีย จะถูกพิจารณาโทษฐานก่ออาชญากรรมสงครามหรือไม่

คำอธิบายมีดังต่อไปนี้ครับ(ลอกเขามาตามเคย…พยามย่อสั้น)

ณ วันนี้ยูเครนดำเนินคดีอาชญากรรมสงครามทหารรัสเซีย ระดับผู้บังคับการรถถึงวัย ๒๑ ปีแล้วหนึ่งนายครับ คือ”วาดิม ชิชิมาริน”ซึ่งรับสารภาพว่ายิงศีรษะชายชาวยูเครนวัย ๖๒ “โอเล็กซานเดรอะ เชลิปอฟ”เสียชีวิต ต้องระวางโทษมีโทษสูงสุดจำคุกตลอดชีวิต เหตุเกิดช่วงขณะที่สงครามอุบัติขึ้นใหม่ๆ

ผู้พิพากษากล่าวว่า “ชิชิมาริน”ก่ออาชญากรรมต่อต้านสันติภาพ ความมั่นคง มนุษย์ธรรมและล่วงละเมิดกฎหมายสากล

นอกจากนี้ ยูเครนยังเตรียมดำเนินคดีทหารรัสเซียอีก ๔๑ นายในข้อกล่าวหาต่างๆ เช่น สังหารพลเรือน ข่มขืน ระเบิดอาคารของพลเรือนและปล้นสดมภ์

พิจารณาดูแล้ว น่าจะเป็นการตั้งข้อหาก่ออาชญากรรม ตามปกติธรรมดามากกว่า

พนักงานสอบสวนและผู้สื่อข่าวยังได้พบหลักฐานการสังหารพลเรือนในเมือง”บูชา”และพื้นที่ข้างเคียง  กองกำลังยูเครนยังอ้างด้วยว่า พบหลุมฝังศพหมู่พลเรือนสภาพศพถูกมัดมือมัดเท้า

นอกจากนี้ยังมีรายงานยืนยันการสังหารพลเรือนตามที่ต่างๆ อีกหลายแห่งรวมทั้งในโรงพยาบาล ที่ถูกโจมตีทางอากาศ

ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายระบุว่า เฉพาะการรุกราน(ดินแดน)ของชาติอื่น โดยตัวของมันเองแล้ว คือการก่ออาชญากรรมในความหมาย”อาชญากรรมรุกราน”

เมื่อเจาะจงไปยังข้อหา”อาชญากรรมสงคราม”โดยตรง

จะพบว่านับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ ๒ เป็นต้นมา มีการพิจารณานอกศาลอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งการตั้งคณะศาล หรือศาลพิเศษ หรือศาลอนุญาโตตุลาการ ขึ้นพิจารณาคดีอาชญากรรมสงคราม โดยเฉพาะในสงครามยูโกสลาเวียตั้งแต่ปี ๑๙๙๐

มีการตั้งศาลอนุญาโตตุลาการ ดำเนินคดีผู้รับผิดชอบในสงคราม”รวันดา” ในปี ๑๙๙๔ ฐานฆ่าล้างเผ่าพันธุ์

ปัจจุบันมีศาลอาชญากรรมสากล(ไอซีซี)และศาลสากลแห่งความยุติธรรม(ไอซีเจ) โดยทั้งสองศาล มีบทบาทในการรักษากฎระเบียบแห่งสงคราม

“ไอซีเจ” นั้นพิจารณาคดีข้อพิพาทระหว่างรัฐ ไม่อาจดำเนินคดีปัจเจกชน โดยยูเครนเริ่มที่ยื่นฟ้องเอาผิดรัสเซีย(ที่รุกราน) หากรัสเซียถูกพิพากษาเอาผิด ก็เป็นหน้าที่ของคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติจะลงมติบังคับใช้มาตรการลงโทษ

แน่นอนว่ารัสเซีย จะใช้สิทธิยับยั้ง”วีโต” ทำให้ความผิดตกไป เพราะรัสเซียเป็นหนึ่งในห้าของคณะมนตรีความมั่นคงฯซึ่งย่อมได้สิทธินี้

ส่วน”ไอซีซี” ทำหน้าที่สอบสวนและพิจารณาคดีปัจเจกชน ในข้อหาอาชญกรสงคราม ซึ่งจำเลยไม่ต้องไปปรากฏตัวต่อหน้าศาล

ถามว่า “วลาดิมีร์ ปูติน” หรือบรรดานายพลที่ออกคำสั่งทำสงคราม จะถูกดำเนินคดีหรือไม่และอย่างไร

ประการแรกผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่า “ไอซีซี” ไม่สามารถดำเนินคดีผู้นำรัสเซียและนายพลต่างๆ ได้ เพราะรัสเซียมิได้ลงนามรับรองยอมรับ “ไอซีซี”มาแต่แรก

ประการที่ ๒ ในทางทฤษฏีนั้น คณะมนตรีความมั่นคงฯ อาจร้องขอให้ “ไอซีซี“ดำเนินคดี “ปูติน”และบรรดานายพล

แต่รัสเซียก็สามารถใช้”สิทธิยับยั้ง”ได้อีกเช่นกัน

เห็นหรือยังครับ ว่าชาติมหาอำนาจ เขารวมหัวกันก่อตั้ง สหประชาชาติขึ้นมา ก็เพื่อเอารัดเอาเปรียบชาติเล็กชาติน้อยอย่างไร

จึงใคร่เสนอ ให้มีการปรับปรุงสหประชาชาติ เสียทีครับ ไม่เช่นนั้นชาติใหญ่ๆ จะรุกรานชาติเล็ก ไม่เลิก

ฉะนั้น ใครที่เห็นว่า จะเอาผิด”วลาดิมีร์ ปูติน” ได้

ทำได้ ก็เพียง”ฝันเปียก”เท่านั้นครับ